We maken ons er allemaal wel eens schuldig aan: ‘overdenken’, malen, ‘piekeren’ en ‘over analyseren’ van situaties, onszelf of andere mensen. Tot je er helemaal gek van wordt. En meer.
Daarom is het belangrijk dat we gaan kijken naar ‘waarom’ we zo bezorgd zijn. Wat gebeurt er in ons hoofd en hoe kunnen we dit denken zo snel mogelijk stoppen?
In dit artikel krijg je 11 tips om te stoppen met overdenken en overmatig piekeren.
Voor een compleet programma om het maximale uit jezelf te halen en het prachtige leven te leiden wat je verdient, raad ik de University of Excellence van harte aan!
Waar komt overdenken vandaan?
Steeds meer mensen om me heen hebben last van overdenken en zich eindeloos zorgen maken. Vervolgens piekeren ze over het feit DAT ze zich zoveel zorgen maken.
Top. Dus nu zijn we ons zorgen aan het maken over het feit dat we ons zorgen maken. Nu zijn we nog verder van huis.
Sommige mensen doen er nog een schepje bij bovenop. Omdat ze zich zoveel zorgen maken, worden ze boos op zichzelf. “Waarom maak ik me nu toch steeds zoveel zorgen. Wat ben ik toch een idioot/loser.”
Goed. Nu zijn we ons boos aan het maken, omdat we ons zoveel zorgen maken over het feit dat we ons zorgen maken. Geweldig hoe het menselijk brein werkt, niet?
Mark Manson heeft voor dit fenomeen een prachtige benaming: “The Feedback-Loop From Hell”. Dit komt uit het boek The Subtle Art of Not Giving a F*ck (absolute aanrader!).
Het is heel menselijk om een soort van opstapeling aan emoties en gedachten te krijgen. Je komt in een cirkel terecht waarin je blijft hangen. Sommige mensen vinden echter geen uitweg.
Toen ik mezelf hier bewust van werd en vervolgens kon kiezen wat ik met deze gedachten deed, werd het leven een HEEL STUK makkelijker.
De oorzaak van overdenken
Laat ik een aantal feiten de wereld in helpen:
- Overdenken, piekeren en malen is heel menselijk
- Jezelf zorgen maken is niet de oorzaak van je problemen
- Het probleem zit hem er in dat jij een bepaalde betekenis geeft AAN jouw gedachten.
- Laat ik dat herhalen. Je geeft een bepaalde betekenis AAN jouw gedachten.
Over veel dingen kunnen we ons uren, dagen en zelfs wekenlang zorgen maken. Denk aan het financiële plaatje: geld. Maar ook over onze relaties. Vriendschappen. Boodschappen. Dat wat ik vorige week tegen een collega heb gezegd. Hoe zullen anderen over mij denken. Waarom denk ik zoveel na. Waarom denk ik na over dat ik nadenk. Enzovoorts.
Het probleem zit hem er niet in dat we zoveel nadenken. Het probleem zit hem erin dat wij er een probleem van maken.
We hebben 70.000 gedachten per dag
Gemiddeld heeft een mens tussen de 50 duizend en 70 duizend gedachten per dag. Kunnen we hieruit niet concluderen dat IEDEREEN aan het overdenken is?
Ieder mens denkt op een dag heel veel. Is dit erg, of kunnen we hieruit opmaken dat het heel menselijk is? Pas op het moment dat wij tegen onszelf gaan zeggen: IK MAG NIET MEER DENKEN.
Daar gaan we de mist in. Er bestaat (helaas) niet zoiets als niet meer kunnen denken.
Wat we wel kunnen doen is dat we onze gedachten gaan sturen. We krijgen controle over onze gedachten.
We hoeven niet meer te over-analyseren in cirkels. We doen piekeren de das om door het aan de kant te schuiven. Hoe? Gebruik daar onderstaande 11 tips voor
De 11 tips om je gedachten te kalmeren
#1 Schrijf je gedachten uit
Wil je meer controle krijgen over je gedachten? Dan is het belangrijk om van een afstandje naar je eigen gedachtepatronen te kijken. Helikopter-view.
Want gedachten zijn maar gedachten. Ze spelen zich af in je hoofd. En zolang jij deze gedachten voor jezelf geen plekje geeft, dan zullen ze zich daar altijd blijven afspelen.
“Wat moet ik dan opschrijven?”
Hoor ik je denken.
Mijn antwoord is: wat je op dat moment denkt.
Sommige mensen hebben een dagboek. Hierin schrijven ze van alles wat ze hebben gedaan die dag. Anderen hebben een soort van droomboek. Hier schrijven ze alles in op wat ze maar willen bereiken in hun leven. En wij maken ons eigen denkboek.
Koop een notitieblok of een wat stijlvoller boekje. Zelf maak ik graag gebruik van de Daily Stoic Journal. Hierbij mag ik telkens een klein stukje opschrijven. Dus geen ellelange teksten, kort en krachtig.
Door in een denkboekje te schrijven zorg jij ervoor dat jouw gedachten UIT je hoofd en OP papier gaan. Als je dit nooit doet kun je het je misschien niet goed voorstellen, maar het zorgt letterlijk direct voor verlichting van je geest en is de eerste stap om overdenken te stoppen.
En onthoud: ALLES mag. Het is immers jouw journal.
Dit boekje is van jou en van jou alleen. Dus schrijf lekker van je af wat er op dat moment in je opkomt. Wat het ook is. Als je zelf denkt dat het belachelijk is, schrijf het op. Whatever it is.
Heb je nu geen inspiratie? Geen probleem. Lees rustig verder, want in tip #4 ga ik je helpen om een begin te maken.
#2 Zoom uit
Zodra ik deze tip opschrijf besef ik me dat de meeste mensen hier veel moeite mee hebben. Toch is het ontzettend belangrijk om te doen: uitzoomen. Bekijk de dingen in een breder perspectief.
De dingen waar jij nu zo over piekert, zijn die ECHT zo belangrijk? Of maak jij het zelf zo zwaar.
Mensen zijn heel goed om in te zoomen op één bepaald onderwerp. We zijn een soort van vergrootglas en hierdoor vergeten we alles daaromheen.
Vraag jezelf af: “hoe kan ik dit ding wat ik zo aan het over-analyseren ben zien in het grotere geheel?”
Kijk naar het grotere geheel. Door uit te zoomen kun jij “objectiever” naar je eigen gedachten kijken en zie je dat het misschien allemaal wel meevalt.
#3 Invloed of Machteloos
Veel mensen die kampen met malende of piekergedachten hebben vaak tegelijkertijd last van gevoelens van machteloosheid.
Een bepaalde situatie is voor hen onacceptabel. En toch blijven ze ermee zitten. Ik ken mensen die -ondanks dat ze zelf totaal geen invloed op de situatie hadden- zich jarenlang bleven verzetten tegen die situatie.
Dit is ontzettend naar om te zien. De persoon verzette zich ontzettend tegen alles wat er gebeurde, terwijl hij er niets aan kon doen.
Herken jij dit? Dan ben je (sorry dat ik het zeg) een ontzettende dief van je eigen tijd. Om overdenken te stoppen is het van belang om te kijken naar de dingen waar je:
- WEL invloed op hebt.
- GEEN invloed op hebt.
“Life isn’t about waiting for the storm to pass…It’s about learning to dance in the rain.”
Vivian Greene
#4 Maak een plan
Pak je denkboek erbij. Als je er nog niets in hebt geschreven, dan is dit een mooi begin. Wat ik je wil vragen om te doen is om drie kolommen te maken. In de linkerkolom schrijf je bovenin WEL. In de middelste kolom schrijf je NIET. En in de rechterkolom schrijf je TOCH WEL.
We gaan nu de problemen die we ervaren uitschrijven en onderverdelen. Alles met slechts een paar steekwoorden per probleem. De exacte bedoeling is als volgt:
- In de linkerkolom schrijf je alle problemen op waar jij WEL iets aan kunt doen (hier heb je invloed op)
- In de middelste kolom schrijf je alle problemen op waar jij NIET iets aan kunt doen (je bent hierin machteloos)
- In de meest rechter kolom schrijf je de problemen op uit ‘niet’ waar je TOCH WEL iets aan kunt doen
WEL
- Werk wat ik niet leuk vind
- Weinig vrienden
- Te weinig geld
- Ik pieker te veel
- Te veel onrust in mijn lijf
NIET
- Mijn hond is overleden
- Familielid is ziek
- Woon op een plek waar ik niet happy ben
- Ruzie met de buren
TOCH WEL
- Ruzie met de buren (ik kan zelf initiatief nemen)
- Wonen waar ik niet happy ben (ik kan verhuizen)
Nu zie je waar je wel iets aan kunt doen. Hoe simpel het ook mag klinken: ga hiermee aan de slag. De andere dingen waar je echt niets aan kunt doen: laat het los.
Wees eerlijk naar jezelf. Vaak denken we machteloos te zijn bij verschillende problemen. Maar als je echt eens kritisch naar jezelf gaat kijken; is dat dan ook echt zo? Of praat je het jezelf maar gewoon aan.
Door meer een DOE mentaliteit te ontwikkelen (waarbij je actie onderneemt in plaats van dingen maar te overdenken en uit te stellen) zal dit de DENK mentaliteit uiteindelijk overwinnen. Train jezelf op het meer doen in plaats van denken.
#5 Besef je dat het tijdelijk is
Met bovenstaande lijst hoef je niet DIRECT iets te doen. Al zal je dat wel direct vertrouwen en motivatie geven als je direct een probleem van de lijst kunt afspreken.
Wat het ook is waar je mee zit, besef je dat het tijdelijk is. Ga maar eens na. De problemen die jij vroeger had, zijn die nu nog steeds aan de orde?
Misschien een aantal wel. Maar als je je goed beseft zijn HEEL VEEL problemen waar je je voorheen ontzettend veel zorgen over maakte nu niet meer aan de orde.
Je hebt het achter je gelaten. Dingen waarvan je destijds dacht dat je wereld zou vergaan. Al die tijd die je vroeger hebt besteedt aan overdenken. Je lacht er nu om.
Al die zorgen die je je destijds hebt gemaakt. Als je daar nu op terugkijkt. Was het de tijd en moeite waard? De kans zit er dik in dat je die vraag met ‘nee’ kunt beantwoorden.
Hoe vervelend dat het ook op dat moment mag lijken. Achteraf vind je het gewoon lachwekkend. En dat is dus precies wat ik bedoel met de problemen in perspectief kunnen zetten. Kijk naar het grotere geheel. Ga eens goed na of de dingen waar je zoveel over piekert er ECHT toe doen. Als jij over een jaar terugkijkt naar dit moment, is het dan nog steeds zo erg?
#6 Verzet maakt het erger
Stel, je ligt in bed en kunt niet slapen vanwege dwangmatige gedachten.
Je vindt het niet fijn. Je wordt er boos van. Je wil deze gedachten helemaal niet hebben. Ze slaan immers nergens op. Het enige wat ze doen is jou wakker houden. En je moet morgen vroeg op dus je kunt het er niet bij gebruiken.
Hoe paradoxaal is het dan, dat op het moment dat jij tegen jezelf zegt:
“Het is oké.”
zal jij in slaap vallen. Dit, en verschillende andere dingen om niet tijdens / voor je slaap geteisterd te worden met zorgen leer je in Perfect Slapen in 7 Stappen.
Het ding met zorgen maken is vooral dat we ons vaak verzetten tegen deze zorgen en gedachten. Dit maakt het echter alleen maar erger!
Weerstand bieden versterkt het. Als ik nu tegen jou zeg dat je NIET aan een regenbui mag denken. Waar denk je dan aan?
Precies… een regenbui.
Onze hersenen kunnen niet omgaan met het woordje niet. Als jij tegen je brein zegt “ik mag dit niet denken”, één keer raden waar je dan aan gaat denken.
Daarom is het belangrijk om het oké te vinden. Loslaten van de dingen waar je niets aan kunt doen en tegelijkertijd je tijd en energie steken in de dingen die je wilt.
#7 Leg je focus op de dingen waar jij invloed op hebt
Inmiddels hebben we een aantal belangrijk zaken besproken:
- We hebben onze gedachten opgeschreven en hierdoor rust in ons hoofd gecreëerd
- Door de problemen onder te verdelen in waar we invloed hebben en waar niet, weten we waar wij ZELF iets in kunnen doen
- De problemen waar we niets aan kunnen laten we vervolgens los (we focussen ons enkel nog op datgene waar we WEL iets aan kunnen doen)
- Onze problemen bekijken we in een groter geheel
- We beseffen ons dat niets blijvend is; alle problemen zijn slechts tijdelijk
Hoe het ook went of keert. Alle problemen waar we nu tegenaan lopen zijn zoals ze zijn.
We gaan aan de slag met de dingen waar we iets aan kunnen doen. De dingen waar we niets aan kunnen doen kunnen dan wel heel vervelend zijn. We laten ze nu voor wat ze zijn. Vervolgens gaan we ons focussen op de dingen waar we WEL iets aan kunnen doen.
Je hebt immers een keuze waar jij je op focust.
Er zijn mensen die zich alleen maar focussen op alles wat verkeerd gaat en de dingen waar zij NIETS aan kunnen doen. Denk aan dat producten in de Nederlandse supermarkten best prijzig zijn, belastingen en de politiek. Dit doen de meeste mensen.
Gelukkig zijn er ook nog mensen die hun focus leggen op de dingen waar ze WEL iets aan kunnen doen. Ze gaan bijvoorbeeld hun passie achterna en doen waar ze zich goed door voelen. Alles waar ze geen invloed op hebben, laten ze voor wat het is. Hoe geweldig is dat?
#8 Kies wat jij met je gedachten doet
Het mooie van gedachten is dat ze slechts gedachten zijn.
De gedachten die jij nu hebt zijn niet perse de absolute waarheid. En daarom kunnen wij er zelf voor kiezen of we iets met de gedachte doen of niet.
Wij mensen verschillen daarin wezenlijk van dieren. Dieren kunnen niet nadenken over hun eigen gedachten. De vraag is überhaupt of dieren echt nadenken, of dat ze puur hun primitieve instinct volgen.
Mensen kunnen denken. Maar dat betekent niet dat ALLES wat we denken ook correct is. Heel veel gedachten en angsten komen uit de oertijd. Toen waren bepaalde angsten zinvol omdat het anders onze dood zou betekenen.
Heel veel dingen van vroeger zijn tegenwoordig helemaal niet meer van toepassing. Maar de gedachten zijn er nog wel.
- Besef dat je een keuze hebt in hoe je omgaat met je gedachten.
- Je kunt een gedachte serieus nemen en er actie op uitvoeren
- Je kunt een gedachte serieus nemen maar er GEEN actie op uitvoeren (het blijft in je hoofd rondmalen)
- Je kunt een gedachte laten varen (loslaten)
- Als je een gedachte hebt die niet goed voor je is, is het meest krachtige wat je kunt doen: erom lachen
- Het is daarom goed om te beseffen dat veel van de gedachten die je hebt volslagen normaal zijn. Ieder mens heeft er in meer of mindere mate mee te maken.
- Hoe jij echter op deze gedachte reageert; dat is HELEMAAL aan jou.
- Als je vervelende of gekke gedachten hebt, probeer die dan met een korrel zout te nemen. Heel veel gedachten slaan immers helemaal nergens op. En zijn best lachwekkend, toch?
#9 STOP en luister naar jezelf
Veel mensen zoeken voortdurend naar afleiding. Vooral de jongeren van tegenwoordig zijn altijd wel bezig met van alles en nog wat.
Facebook. Instagram. Games. Drugs. Alcohol. Televisie kijken. Dit lezen. Dat bekijken. Enzovoorts.
We komen maar zelden nog helemaal tot onszelf. Hierdoor raakt ons brein overprikkeld. Dit zorgt voor extra stress op onze hersenen waardoor ze letterlijk helemaal gek worden.
Door van je af te schrijven pak je al meer tijd voor jezelf. Wat ik je ook wil aanraden om te doen is om jezelf minimaal een uur per week even helemaal af te zonderen van alles en iedereen in je omgeving.
Even geen mensen om je heen. Geen collega’s. Geen vrienden,r kinderen, dieren. GEEN telefoon. Weg van alles.
Het is belangrijk om de connectie met jezelf terug te krijgen. Door weer contact te maken met jezelf krijg je meer controle over jezelf. Je hebt jezelf beter in de hand. Dit komt doordat je je bewuster bent van wat er daadwerkelijk in je hoofd speelt. Hierdoor heb je de kans om het te sturen naar waar jij het toe wilt sturen.
Door meer in contact met jezelf te komen, zal je merken dat je het overdenken en piekeren gaat verminderen. Onze gedachten kunnen door de vele afleidingen geen kant op. Door die afleidingen aan de kant te zetten en jezelf helemaal in het moment op te laten gaan, krijg je meer controle over je eigen gedachten.
#10 Uitdagingen horen bij het leven
Iedereen ervaart problemen. Jong. Oud. Rijk. Arm. Dik. Dun. Of je nu in Nederland, Nieuw-Zeeland of op de Noordpool woont.
Besef je dat je geen leven kunt leiden zonder uitdagingen. De uitdagingen die jij nu ervaart zijn ‘een part of life’.
Telkens maar proberen om geen problemen te ervaren, zullen ervoor zorgen dat je JUIST problemen ervaart.
Steeds meer je best doen om gelukkig te zijn; “proberen” gelukkig te zijn zorgt er allemaal voor dat je des te ongelukkiger wordt.
Weet dat IEDEREEN problemen heeft. Beter gezegd: uitdagingen. Een ander woord eraan hangen kan al veel verschil maken.
We hebben allemaal uitdagingen. Wat voor de één makkelijk is zal voor de ander een groot obstakel zijn. En andersom.
#11 Gedachten zijn als wolken; ze komen en gaan
Mediteren en mindfulness helpen ons ontzettend om op een objectieve manier naar gedachten te kijken. Als je dat kan, dan kun je overdenken de baas worden. Je denkt dan misschien nog wel, maar het maakt dan verder niet uit.
De gedachten worden als wolken. Ze zijn er. Niet meer en niet minder. Sommige wolken zijn donker en niet erg behulpzaam. Anderen zijn licht en je krijgt er energie van. Je kunt ervoor kiezen om dieper in te gaan op de fijne wolken, terwijl je de donkere wolken aan je voorbij laat gaan.
Alle gedachten mogen er zijn. Daarmee is een gedachte niet goed of slecht. Een gedachte is een gedachte. Niet meer en niet minder. Aan jou de keuze wat jij met de gedachte doet.
Bonustip: university of excellence
Het is een kunst om controle te krijgen over jouw gedachten. Dat je, op het moment dat je brein wil gaan overdenken, piekeren of andere negatieve gedachtes tevoorschijn haalt, kunt ingrijpen. Op die manier kun je het snel voorkomen en weer rustig verder gaan.
Voor een compleet programma om het maximale uit jezelf te halen en het prachtige leven te leiden wat je verdient, raad ik de University of Excellence van harte aan!